#19: Laat jij de koude douche in de kou staan?

Een ijskoud wondermiddel?

Alexander Rakic & Thomas Esselink
March 21st, 2023

Je zal het ongetwijfeld hebben gezien: in een ijsbad zitten na een ademworkshop.

Laten we samen kijken naar de kou.

Er worden veel claims gedaan:

het zou onze afweer boosten
kilo’s vet verbranden
ons genezen van depressie
et cetera.

Maar klopt dit?

Laten we samen even kijken wat de kou voor ons kan betekenen. Het is wederom een tool en geen doel.

Wat is koud?

Laten we beginnen bij het begin: wat is koud douchen bijvoorbeeld?

Koud douchen betekent simpelweg dat het water minder warm is dan jouw eigen lichaamstemperatuur.

Dat kan 15 graden zijn, maar dus ook 30 graden.

Je start dan mogelijk te bibberen en denkt “Waarom was dit ook alweer een goed idee”?

Reactie

Direct na de blootstelling vinden o.a. de volgende processen plaats bij jou:

1. Vasoconstrictie
2. Bibberen
3. Bruin vet activatie
4. De cold shock reactie.

Tijdens deze stressreactie voor het lichaam komt er cortisol, adrenaline en noradrenaline vrij.

Deze stoffen beïnvloeden onze afweer (via IgG reactie, cytokines, et cetera), maar studies laten laat echter geen tot een minimaal effect zien op onze afweer.

Conclusie: Het lijkt geen directe immuunbooster te zijn.

Dus laten we stoppen met mensen met een snotneus in een ijsbad te gooien.

Hiervoor is meer onderzoek nodig.

Oké wat gebeurt er dan wel..

Vasoconstrictie

Een van de directe effecten is vasoconstrictie.

Dit is het samenknijpen van onze bloedvaten, zodat we minder warmte verliezen.

‘s winters zijn je vingers hierdoor wat bleker, omdat de kou de vaten laat samenknijpen.

De vasoconstrictie vindt plaats als de temperatuur de 37,1 graden celsius nadert.

Na een aantal minuten gebeurt er iets interessants: door de vasoconstrictie verliezen we minder warmte, maar kan er ook minder warmte op plekken komen.

Hierdoor verliezen we relatief ook warmte.

Vasodilatatie

Na 5-10 minuten kou wordt ons sympathische zenuwstelsel actiever en zorgt het voor vasodilatatie.

Vasodilatatie is het verwijden van de bloedvaten.

Deze reactie van kou-gerelateerde vasodilatatie noemen we de Lewis Hunting reactie.

Zoals je ziet is dit best een stressvolle activiteit van het hart, dus overleg (zeker bij hartfalen!) dit altijd met jouw arts.

Daarnaast neemt tijdens zo’n koude shock ook onze bloeddruk toe, onze hartslag, neemt onze ademfrequentie toe en daalt tijdelijk de doorbloeding naar onze hersenen.

Brrrrrrrrr

Bibberen?

Als de lichaamstemperatuur niet op peil kan blijven en de 36.2 graden celsius nadert, gaat ons lichaam ook bibberen.

Bibberen:
Continue en asynchrone (niet gelijktijdig) samentrekkingen van onze spieren.

Dit is een methode van ons lichaam om warmte te produceren. Dit noemen we thermogenese.

Daarnaast hebben we ook een andere manier om warmte te produceren, dat is namelijk thermogenese via een vet principe.

Letterlijk activatie van bruin vet weefsel.

Bruin Vet

Een ander effect van koud douchen is namelijk thermogenese via bruin vet.

Bruin vet is een type vetweefsel dat in staat is om warmte te produceren.

Daarnaast hebben we in ons lichaam ook wit vet, maar die hebben minder mitochondriën dan bruin vet.

mitochondriën:
De Energiecentrales van onze cellen.

Hoe produceert vet warmte?

Leuke vraag, dit doet bruin vet door in hun mitochondriën triglyceriden te verbranden, waarbij er warmte vrijkomt.

Maar hoeveel bruin vet hebben we?

Meestal maar een paar gram helaas, waardoor bruine vet thermogenese misschien 20 kilocalorieën op een dag kan verbranden.

Dit komt overeen met een matig-intensieve inspanning van 2 minuten.

Niet heel denderend dus.

Conclusie: geen directe vetverbrander.

Maar: op de lange termijn kan blootstelling aan kou mogelijk leiden tot een toename van bruin vet.

Lang verhaal kort: blootstelling aan kou kan leiden tot meer bruin vet en minder wit vet. Praktisch gaat het om kleine hoeveelheden bruin vet.

Dit draagt dus niet zo geweldig bij aan gewichtsverlies als social media ons doet geloven.

Risico’s

Je moet weten dat door de kou hartritmestoornissen kunnen worden uitgelokt, omdat soms zowel het sympathische (activerende) als het parasympathische (remmende) zenuwstelsel wordt geactiveerd.

Dit wordt ook wel het autonome conflict genoemd, kan soms tot flauwvallen leiden en heeft helaas geleidt tot het verdrinken van talloze mensen.

Daarnaast kan een zenuw verdoofd raken na 1-15 minuten in een temperatuur tussen 5-15 graden.

Dit kan helaas ook leiden tot verdrinking.

Dus spring niet zomaar in een ijsbad alleen, omdat jouw favoriete fitfluencer dit doet.

Onderkoeling kan optreden, maar dat risico is met name aanwezig wanneer je er langer dan 30 minuten in zit.

Dit raad ik dus ook niet aan.

Overleg dit dus altijd met jouw arts en begin - indien mogelijk - rustig.

Hormonen

Welke hormonen worden beïnvloedt tijdens zo een koude douche? Cortisol, dopamine?

Wat zijn op lange termijn voor- en/of nadelen?

Hierover meer in de volgende Weekly, dus vergeet je niet te abonneren.

Praktische tips voor koud douchen

Langzaam opbouwen. Het moet koud aanvoelen, maar wel vol te houden.

Begin met lauwwarm water en draai de kraan elke dag ietsje kouder.

Probeer in het begin niet te lang onder de koude douche te staan: een minuut is genoeg
Adem rustig in, wacht 3 seconden, adem uit en wacht weer 3 seconden. Gebruik deze boxbreathing.

Dit kan helpen om de stressreactie onder controle te krijgen en het gevoel van kou beter te verdragen.
Bouw het rustig op. Ga niet binnen 1 dag van warme douche naar ijsbad. Dat kan soms meer schade aanrichten dan je denkt, zonde.

Tot volgende week!

Wanneer jij er klaar voor bent, helpen we je graag 👇

1. Werk 1:1 met ons om je gezondheid naar the next level te brengen.

Wat doen wij?

Health Monitoring programma
Toegang tot Medische Experts
Health Optimalisatie Programma

Wij monitoren jouw gezondheid en waarschuwen wanneer nodig.

Join the conversation